اتاق عمل فضایی مخصوص است که باید به دقیق‌ترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات و ابزارها مجهز باشد تا جراحان بتوانند با اطمینان و کارایی بالا به درمان بیماران بپردازند. این ابزار ها شامل گروهی از ابزار های ثابت و یکبار مصرف می شود که در روند جراحی بسیار موثر است. در این مقاله، به بررسی ابزارهای جراحی و تجهیزات اتاق عمل می‌پردازیم واین بررسی شامل معرفی و کاربرد آن ها می باشد.
میز جراحی و کاربرد آن
میز جراحی یکی از اصلی‌ترین تجهیزات اتاق عمل است که در شکل های مختلفی بر حسب نوع عمل وجود دارد. این میز ها قابل تنظیم و مقاومت بالایی دارند و به صورتی ا طراحی شده‌اند که بتوانند بدن بیمار را در موقعیت‌های مختلف قرار دهند. تا جراح بتواند به قسمت مورد نظر دسترسی داشته باشد. نکته قابل توجه این است که میزهای جراحی مدرن دارای قابلیت تنظیم ارتفاع، زاویه و پوزیشن‌های مختلف هستند و جزو مهمترین ابزار ثابت اتاق عمل به شمار می روند.
کاربرد چراغ‌های جراحی در اتاق عمل
چراغ‌های جراحی به منظور ایجاد نور کافی و متمرکز بر روی محل جراحی استفاده می‌شوند. این چراغ‌ها باید نور بدون سایه و با شدت مناسب فراهم کنند تا جراح بتواند با دقت بالا کار کند. این چراغ ها به سبب کارایی که دارند جزو ضروری ترین ابزار های اتاق عمل محسوب می شوند. نکته قابل توجه این است که چراغ‌های LED به دلیل طول عمر بیشتر و کیفیت نور بهتر، به طور گسترده در اتاق‌های عمل مدرن استفاده می‌شوند. تعداد و نوع این چراغ ها معمولا بر حسب نوع عمل های جراحی متفاوت است و بر حسب عمل انتخاب و بکارگرفته می شوند.
دستگاه‌های بیهوشی
دستگاه‌های بیهوشی برای تامین گازهای بیهوشی و مانیتورینگ وضعیت بیمار در طول جراحی استفاده می‌شوند. این ابزار شامل چندین جز است که هرکدام در کارایی دستگاه نقش بسزایی دارند. این دستگاه‌ها شامل مخازن گاز، سیستم‌های تحویل گاز و مانیتورهای پارامترهای حیاتی مانند ضربان قلب و فشار خون هستند. ایمنی و دقت در عملکرد این دستگاه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دستگاه بیهوشی جزو مهمترین ارگان های اتاق عمل است که وجود آن در پیشبرد عمل جراحی ضروری می باشد.
مانیتورهای بیمار و کارایی آن
مانیتورهای بیمار اطلاعات مانند ضربان قلب، فشار خون، سطح اکسیژن و دمای بدن بیمار را نمایش می‌دهند. وجود این ابزار مهم و ثابت در کل بخش های بالینی بیمارستان مخصوص اتاق عمل ضروری است زیر وضعیت بیمار را در هر لحظه نشان می دهد. در اتاق عمل این مانیتورها به جراح و تیم پزشکی کمک می‌کنند تا وضعیت بیمار را در طول جراحی به طور دقیق تحت نظر داشته باشند و در صورت نیاز، اقدام‌های لازم را انجام دهند.
نقش دستگاه‌های الکتروکوتر
دستگاه‌های الکتروکوتر برای برش و انعقاد بافت‌ها با استفاده از جریان الکتریکی استفاده می‌شوند. این دستگاه کارایی بسیار بالایی دارد و در مواقع ضرور با توجه به درخواست جراح می تواند خونریزی را تا حد زیادی کاهش دهد. این ابزار برای جراحی‌های مهم و حیاتی که بیمار در وضعیت مناسبی نیست کاربرد دارد. بطور کلی الکتروکوترها در انواع مختلفی مانند مونوبولار و بای پولار وجود دارند که هر یک کاربردهای خاص خود را دارند.
ابزارهای جراحی عمومی
ابزار های جراحی در واقع بر حسب نوع عمل انتخاب و بکارگرفته می شوند و نبود یکی از آن ها می تواند عمل جراحی را مختل نماید. ابزارهای جراحی عمومی شامل مجموعه‌ای از ابزارهای پایه مانند چاقوهای جراحی، قیچی‌های جراحی، پنس‌های جراحی ، و کلمپ‌های جراحی هستند. این ابزارها از مواد مقاوم و استریل ساخته شده‌اند تا در برابر شرایط سخت جراحی مقاومت کنند. ابزار های جراحی معمولا قبل و بعد عمل شمرده می شوند و پس از استریل در پک های قرار داده می شوند.
کاربرد اندوسکوپ‌ها در عمل جراحی
در ابزارهای جراحی و تجهیزات اتاق عمل، اندوسکوپ‌ها ابزارهایی هستند که برای مشاهده داخل بدن بدون نیاز به جراحی باز استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها شامل لوله‌های بلند و باریکی هستند که به دوربین و نور مجهز شده‌اند و می‌توانند تصاویر با کیفیتی از داخل بدن فراهم کنند. اندوسکوپ‌ها در جراحی‌های مختلفی مانند جراحی های لاپاراسکوپی و آرتروسکوپی کاربرد دارند. این ابزار در بیشتر عمل های جراحی توسط جراح بکار گرفته می شود و دارای مدل های مختلفی می باشد.
دستگاه‌های ساکشن
دستگاه ساکشن یکی دیگر از ابزار های ثابت هر بخش بالینی هستند که کاربرد ویژه آن بیشتر در اتاق عمل می باشد. این دستگاه‌ها برای تخلیه مایعات اضافی، خون و ترشحات از محل جراحی استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها علاوه بر مزیتی که گفته شد به بهبود دید جراح و کاهش خطر عفونت کمک می‌کنند. دستگاه‌های ساکشن معمولاً دارای مخازن جمع‌آوری و فیلترهای قابل تعویض هستند که معمولا پس از هر عمل جراحی تخلیه و تعویض می شوند.
پمپ‌های انفوزیون
تزریق بسیاری از دارو ها طبق یک زمان مشخص باید صورت گیرد و توجه نکردن به این شاخصه می تواند وضعیت بالینی شخص را به خطر می اندازند. پمپ‌های انفوزیون یکی از مهم ترین تجهیزات اتاق عمل برای تحویل دقیق و کنترل‌شده داروها و مایعات به بیمار استفاده می‌شوند. این پمپ‌ها می‌توانند نرخ جریان را تنظیم کرده و از تزریق صحیح داروها اطمینان حاصل کنند. این ابزار ها در مدل ها و تحت برند های مختلفی تولید می شوند و بطور کلی برای مدیریت درد و تزریق مداوم مواد مغذی نیز کاربرد دارند.
دستگاه‌های لیزر جراحی و کاربرد آن
برش های دقیق و کنترل شده یکی از اصول جراحی است و این مورد باید توسط دستگاه های مخصوصی انجام گیرد. دستگاه‌های لیزر جراحی برای برش دقیق و کنترل‌شده بافت‌ها با استفاده از نور لیزر استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها مزایایی مانند کاهش خونریزی، بهبود سریع‌تر و کاهش درد پس از جراحی دارند. انواع مختلفی از لیزرها برای کاربردهای مختلف مانند جراحی‌های چشمی، پوستی و عمومی استفاده می‌شوند.
جمع بندی
ابزارهای جراحی و تجهیزات اتاق عمل، نقش بسیار مهمی در انجام موفقیت‌آمیز جراحی‌ها دارند که در این مطب به معرفی و کاربرد آن ها اشاره کردیم. این تجهیزات شامل میز جراحی، چراغ‌های جراحی، دستگاه‌های بیهوشی، مانیتورهای بیمار و ابزارهای تخصصی مانند الکتروکوتر و اندوسکوپ هستند که لازم به ذکر است انتخاب آن ها بر حسب نوع عمل جراحی صورت میگیرد. پیشرفت‌های فناوری در این زمینه، نقش بسزایی در بهبود کیفیت مراقبت‌های پزشکی و افزایش رضایت بیماران دارد و امروزه این رضایت با تولید این ابزار ها محقق شده است.
